Waarom werden er zo weinig kung-fu
films in China gemaakt terwijl het daar toch de echte bakermat van de
vechtkunst kung-fu is? De reden hiervoor is dat China in de jaren ’70
onder het bewind van Mao Ze Dong een streng communistisch regime had.
Beoefenen van vechtkunst was uit den boze, want dat was namelijk iets wat
afstamde uit de tijd toen China werd geregeerd door keizers. Het paste
dus niet in het communistische gedachtegoed. Laat staan dat men het ook nog in het
hoofd haalde om vechtkunst te gebruiken in films die over het
oude keizerlijke China gingen!
Wushu
Het beoefenen van traditionele Chinese
krijgskunst was in communistisch China weliswaar verboden, maar wel werd
er een nieuwe vorm van “vechtkunst” gepropageerd door de Chinese
regering: wushu (letterlijk
vertaald: krijgskunst en kan dus ook Chinese vechtkunst in het algemeen
betekenen). Wushu is een bewegingsvorm, welke gebaseerd is op stijlvormen van
het traditioneel kung-fu, aangevuld met veel bewegingen uit het gymnastiek, turnen en de
Peking opera. De bewegingen in het wushu zijn erg gracieus en je moet er
vrij lenig voor zijn. De stijlvormen (taolu’s) hebben dan ook een
bepaalde sierlijkheid en worden uitgevoerd met veel snelheid. Het geheel
ziet er bijzonder mooi uit. Wel is het puur voor de lichamelijke
gezondheid en voor de show. Niet voor de zelfverdediging, zoals wel het
geval is bij de
oorspronkelijke gedachte van het traditionele
kung-fu.
Uniek
In 1974 kwam er een wushu team uit
China naar Hong Kong om een demonstatie te geven. In dit team was ook
Jet Li die toen slechts een jaar of tien was.
|
De Hong Kongse
filmregisseur Cheung Yan Yin was aanwezig bij de demonstratie en was erg
onder de indruk. Jaren later, toen China onder het bewind stond
van Deng Xiao Ping en meer opengesteld werd voor buitenlanders, besloot Cheung
Yan Yin een film te maken in China. In de film spelen alleen wushu atleten waaronder
Jet Li, die toen vijfvoudig wushu kampioen was. Zo werd in 1981 de
allereerste kung-fu/wushu film in China opgenomen, genaamd “Shaolin
Temple”.
Shaolin
Het was tevens ook de allereerste film die werd opgenomen in
het echte (noordelijke) Shaolin klooster te Hunan. Het bijzondere van
deze film is dat de gevechtschoreografie niet werd gedaan door
professionele filmgevechtchoreografen, maar door wushu coaches. 'Shaolin Temple' werd een groot succes, daarna volgden er nog
twee andere delen: 'Kids from Shaolin' in 1982 en pas later
'Martial arts from Shaolin' in 1986. Deze laatste werd geregisseerd door Liu Chia
Liang. Een regisseur die veel aanzien geniet
in de Hongkong filmindustrie en vooral bekend staat om zijn strakke
gevechtschoreografie.
In “Martial arts of Shaolin” zie je duidelijk
dat de gevechten er iets anders uitzien dan in
het eerste en tweede deel. De vechtbewegingen zijn nog steeds erg
sierlijk, maar alles oogt toch iets krachtiger en intenser en het doet
je toch meer denken aan de Hong Kong stijl.
Kenmerken
Kung-fu films uit China zijn meestal allemaal op locatie opgenomen.
|
Je ziet dan ook veel
echte Chinese landschappen, bergen en oude gebouwen in deze films terug,
waardoor het geheel er over het algemeen authentieker en realistischer
uitziet dan in films uit Hong Kong. Hier worden veel films
namelijk opgenomen in de studio met kleurrijke, opzichtige decors. Ook qua
kostuums is er meer variatie in Hong Kong films. Beiden hebben hun eigen
charme.
Verschillen
Verder verschilt de
gevechtschoreografie tussen Hong
Kong films en een Chinese films nogal van elkaar. In Hong Kong films
gebruikt men veel traditionele Zuid-Chinese vechtstijlen, waarvan Hung Gar
de bekendste stijl is. Er wordt dan meestal wat salto’s en flic flac’s
uit de Peking opera eraan toegevoegd. Traditionele Zuid-Chinese
vechtstijlen ogen krachtig en compact, maar zijn niet perse snel qua
uitvoering. Kenmerkend zijn de lage beenstanden en de krachtige
armtechnieken. Men trapt over het algemeen niet hoger dan het middel.
Ook heb je in Hong Kong voor elk
sub-genre in de kung-fu film weer een andere stijl van
gevechtschoreografie: de krachtig en fel uitziende
'recht-toe-recht-aan' Hung gar stijl van Liu Chia Liang, de
kung-fu komedies met veel acrobatiek van Jackie Chan en Yuen Woo Ping, de
taekwondo-trappen van John Liu, en een heleboel speciaal voor de film
verzonnen kung-fu dierenstijlen. Het ritme van de bewegingen verschilt ook
per subgenre. Je kan dus gerust zeggen dat
Hong Kong films wat betreft kung fu gevarieerder zijn dan films uit het Chinese vasteland.
Charme
De wushu in films uit China
is vooral afgeleid uit de noordelijke vechtstijlen; stijlen met
veel lange bewegingen, spectaculair en sierlijk uitziende hoge en
gesprongen trappen en dubbele schroefbewegingen in de lucht. Alle
vechtcombinaties worden vloeiend achter
elkaar uitgevoerd. Verder wordt er over het algemeen iets minder gewerkt
met kabels om mensen hoog in de lucht te laten springen dan in Hong Kong
films. Ook hier geldt: beide soorten vechtchoreografie hebben elk hun
eigen charme.
|
Invloed van de wushu
Na het succes van Jet Li’s 'Shaolin Temple' in het begin jaren ’80
zijn de filmmakers van
Hong Kong steeds meer
wushu in hun films gaan gebruiken. Tot vandaag de dag is het niet
meer weg te denken uit de gehele Chinese filmindustrie. Sterker nog,
tegenwoordig zie je bijna geen traditioneel kung-fu meer in films
in het algemeen. Nagenoeg alle vechtscenes zijn op basis van wushu. Door deze
ontwikkeling komen
liefhebbers van films met traditioneel kung-fu eigenlijk niet meer aan hun
trekken. Vanaf de jaren ’90 had je ook nog de 'wire-fu'. Dit is
wushu uitgevoerd door acteurs
die met behulp van kabels hoog in de lucht 'vliegen' en daarbij
bijvoorbeeld snelle dubbele trappen maakt. Voor fans van dit genre is het
een visueel spektakel. Een bekend voorbeeld hiervan is de 'Once upon a
time in China' filmserie met Jet Li in de hoofdrol.
VS
Aanraders
Andere bekende wushu films na Jet
Li’s 'Shaolin Temple' uit de Chinese Volksrepubliek in de jaren
‘80:
-
The
South Shaolin Master (1984)
-
Yellow
River fighter (1983)
- Undaunted Wudang (1983)
Deze film was
vroeger op de Duitse televisie geweest onder de naam
'Die Tochter des Meisters'.
- Pride’s deadly fury (1983)
De bovenstaande films worden vooral
gekenmerkt door mooi in elkaar gezette vechtscènes met wushu beoefenaars.
Deze atleten maken lange series bewegingen achter elkaar, in een hoog
tempo. Hierbij wordt er minimaal met 'kabels' gewerkt.
Geschreven door Si
Chang voor kungfufilms.nl
(2004)
|